منتومهر آکادمی

چالش های مهاجرت

شاید مهاجرت یکی از عظیم ترین و به تعبیری سهمگین ترین مرحله ای باشد که هر انسان می تواند در طول زندگی خود تجربه کند و این اتفاق عظیم و سهمگین دو روی یک سکه است:

• در یک طرف سکه نقشی از کوه است که نماد استواری و قدرت است

استواری در برابر تمام چالش های عمیق و عموما غیر قابل پیش بینی (Unpredictable) که در نهایت فرد را قادر می سازد همانند ققنوسی از خاکستر خود دوباره خودش را بیافریند.

• در سوی دیگر این سکه نقشی از رودخانه مواجی است

روخانه ای که دایم می خروشد و با تلاطم و امواج خود هر لحظه ترس از برخورد به یک صخره، متلاشی شدن و غرق شدن سراسر وجود فرد را در بر می گیرد.

در این میان؛ هر چقدر فرد مهاجر در وطن خود سرمایه اجتماعی بیشتری داشته باشد، قایقش پربارتر و سنگین تر است، چابکی کمتری دارد و برای عبور از گلوگاه های تنگ از توان کمتری برخوردار است.

آشنایی و خوگیری با فرهنگ جدید، فضایی نو، قوانین ناآشنا، آدم هایی با باورها و آداب و رسوم نامانوس که تو را غریبه ای ناهموطن می بینند؛ همه و همه فرد مهاجر را آسیب پذیر می سازی و طعمه فریبکاران و کلاهبردارن.

پس می توان پدیده مهاجرت را یک بحران دانست. زیرا یکی از اصلی ترین خصوصیات مشترک در هر بحرانی؛ غیرقابل پیش بینی (Unpredictable) و غیرقابل محاسبه بودن اتفاقات درون آن است و بی گمان پدیده مهاجرت به شدت از این خصوصیت بهره مند است و هرچقدر هم فرد مهاجر تا پیش از مهاجرت در خیال خود تمامی محاسبات و ارزیابی ها را انجام داده باشد، اما زمانی که در معرض این پدیده عظیم قرار می گیرد؛ تازه متوجه ابعاد غیرقابل پیش بینی گسترده آن می شود.

از کوچکترین فرآیندها نظیر گرفتن سیم کارت و باز کردن حساب بانکی که در وطن خود جزو امور بدیهی است گرفته، تا بزرگترین آن ها.

در عارضه یابی پدیده مهاجرت به نظر می رسد؛ آنچه بیش از هر چیز دیگری می تواند آسیب زننده باشد، مفهوم “بحران هویت” است.

یک مهاجر ناگهان خود را در فضایی می یابد که هیچ گونه معنایی برای آن پیدا نمی کند. فرد مهاجر ناگهان درمی یابد که تمام بازوهای هویتی او قطع شده و در یک تعبیر استعاره گونه، به نظر می رسد: به هیچ سکوی استقراری وصل نیست.

 فرد مهاجر ناگهان خودش را در یک “گسست اتصال عاطفی” می بیند که می تواند یکی از آسیب زننده ترین هیجانات احساسی متصور باشد و همان گونه که پیش از این هم اشاره شد: هرچقدر سرمایه اجتماعی فرد مهاجر بیشتر باشد؛ میزان، سطح گسترش و عمق این بحران بیشتر است.